Đau mắt đỏ là một bệnh lý khiến mắt bị đỏ, rát và dễ chảy nước, thường xuất hiện đột ngột và lan nhanh, đặc biệt trong môi trường đông người. Nguyên nhân chủ yếu do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng, mỗi loại gây mức độ khó chịu khác nhau nhưng đều làm mắt mất đi sự thoải mái vốn có. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm đỏ mắt, cộm như có bụi, nhiều ghèn vào buổi sáng và đôi khi kèm sợ ánh sáng. Nếu không điều trị đúng cách, triệu chứng có thể kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Điều trị đau mắt đỏ cần dựa vào nguyên nhân gây bệnh, từ chăm sóc hỗ trợ với virus đến sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống dị ứng theo chỉ định. Đồng thời, việc phòng ngừa bằng cách vệ sinh tay, tránh dụi mắt và dùng khăn riêng luôn là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất.
Đau mắt đỏ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả.
Đau mắt đỏ là gì?
Đau mắt đỏ là tình trạng xảy ra khi các mạch máu nhỏ nằm trong kết mạc (màng trong suốt bao phủ lòng trắng của mắt) bị sưng và kích thích. Sự sưng tấy này làm cho các mạch máu trở nên dễ thấy hơn, khiến cho lòng trắng của mắt chúng ta xuất hiện màu hồng hoặc đỏ. Bệnh chia thành 2 loại chính dựa trên thời gian mắc phải: Cấp tính (kéo dài 7-14 ngày) thường là do viêm kết mạc. Đau mắt đỏ mãn tính kéo dài hơn 4 tuần hoặc tái phát nhiều lần, cần tìm nguyên nhân điều trị.
Mặc dù có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, đau mắt đỏ hiếm khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Đau mắt đỏ là tình trạng mắt đỏ, rát do viêm kết mạc.
Nguyên nhân bị đau mắt đỏ
Đau mắt đỏ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó 3 nguyên nhân chính gồm nhiễm virus, nhiễm vi khuẩn và phản ứng dị ứng.
1. Do virus gây bệnh
Nhiễm virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau mắt đỏ. Adenovirus được xác định là tác nhân chính gây viêm kết mạc dịch hiện nay, với nhiều chủng khác nhau có khả năng lây lan mạnh.
Ngoài ra, các loại virus gây cảm lạnh, virus gây thủy đậu và zona cũng là tác nhân gây đau mắt đỏ. Đặc điểm điển hình của đau mắt đỏ do virus là bệnh thường bắt đầu ở một mắt, gây chảy nhiều nước mắt và tiết dịch lỏng, sau đó ảnh hưởng đến mắt còn lại trong vòng 24-48 giờ.
Virus là nguyên nhân phổ biến gây đau mắt đỏ.
2. Do vi khuẩn gây bệnh
Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây đau mắt đỏ. Các loại vi khuẩn thường gặp gồm Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, và Moraxella catarrhalis.
Nhiễm trùng vi khuẩn lây lan nhanh chóng và thường gặp ở trẻ em, đặc biệt trong môi trường trường học và nhà trẻ. Một số bệnh lây qua đường tình dục cũng có thể gây viêm kết mạc do vi khuẩn. Đặc biệt, việc đeo kính áp tròng không vệ sinh đúng cách hoặc sử dụng kính của người khác có thể dẫn đến nhiễm trùng mắt.
Vi khuẩn gây đau mắt đỏ thường phổ biến ở trẻ em.
3. Đau mắt đỏ do dị ứng
Đau mắt đỏ do dị ứng xảy ra khi các chất gây dị ứng trong không khí như phấn hoa, lông thú cưng, hoặc mạt bụi xâm nhập vào mắt. Tình trạng này thường xuất hiện ở những người có tiền sử mắc các bệnh dị ứng khác như viêm mũi dị ứng (sốt cỏ khô) hoặc hen suyễn.
Các triệu chứng dị ứng thường xuất hiện ở cả hai mắt cùng lúc, bao gồm ngứa dữ dội, chảy nước mắt nhiều, đỏ mắt, và có thể kèm theo các biểu hiện dị ứng khác như hắt hơi, sổ mũi. Một điểm quan trọng cần lưu ý là đau mắt đỏ do dị ứng không lây từ người sang người.
Phấn hoa gây kích ứng dẫn đến tình trạng đau mắt đỏ.
Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết đau mắt đỏ
Đau mắt đỏ có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau và dưới đây là 9 dấu hiệu phổ biến mà bạn có thể dễ dàng nhận biết:
- Đỏ mắt: Lòng trắng mắt hoặc mi mắt bên trong chuyển sang màu hồng hoặc đỏ, có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai mắt.
- Cộm hoặc vướng mắt: Cảm giác như có vật gì đó kẹt trong mắt, kèm theo cảm giác ngứa và khó chịu.
- Tiết dịch từ mắt: Dịch tiết có thể có màu trắng, vàng hoặc xanh lục, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Dịch này thường dày và dính, tạo thành lớp ghèn đóng vảy trên lông mi, đặc biệt là sau khi ngủ dậy.
- Chảy nước mắt: Mắt tiết nhiều nước hơn bình thường, tạo cảm giác khó chịu.
- Sưng mi mắt: Mi mắt có thể bị sưng hoặc húp, gây khó chịu cho người bệnh.
- Nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng): Mắt trở nên nhạy cảm với ánh sáng, khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.
- Nhìn mờ tạm thời: Người bệnh có thể gặp tình trạng nhìn mờ, nhưng triệu chứng này có thể xuất hiện rồi tự biến mất.
- Đau nhức mắt: Mức độ đau thường nhẹ nhưng có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu.
- Sưng hạch bạch huyết: Trong trường hợp nhiễm virus, người bệnh có thể thấy hạch bạch huyết trước tai hoặc dưới xương hàm bị sưng.
Biểu hiện tiết dịch (ghèn) từ mắt khi bị đau mắt đỏ.
Những ai dễ mắc bệnh đau mắt đỏ?
Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh, nhưng 7 đối tượng sau có nguy cơ cao hơn:
- Trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh có nguy cơ cao hơn và cần được điều trị ngay lập tức.
- Trẻ em dưới 3 tuổi: Dễ bị nặng hơn, dễ có biến chứng hơn do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và có thói quen dụi mắt.
- Người lớn, trẻ lớn có sức đề kháng yếu: Người mắc bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, hoặc người có hệ miễn dịch suy giảm có thể bị đau mắt đỏ nặng hơn và kéo dài hơn.
- Người tiếp xúc với người bệnh: Người tương tác với người bị đau mắt đỏ.
- Người vừa bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp khác.
- Người đeo kính áp tròng.
- Người tiếp xúc với chất gây dị ứng.
Người có sức đề kháng yếu dễ bị đau mắt đỏ.
Bệnh đau mắt đỏ có biến chứng không?
Thông thường, đau mắt đỏ là bệnh lành tính và hiếm khi ảnh hưởng đến thị lực nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách. Phần lớn trường hợp tự khỏi hoặc khỏi hoàn toàn sau điều trị mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, đặc biệt khi không được chăm sóc đúng cách hoặc ở những người có sức đề kháng kém, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.
Các biến chứng có thể xảy ra:
Viêm loét giác mạc – tổn thương nghiêm trọng ở lớp trong suốt phía trước của mắt:
- Viêm giác mạc với các mức độ khác nhau.
- Sẹo giác mạc, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhìn của người bệnh.
- Các bệnh lý giác mạc nghiêm trọng hơn như loét giác mạc và tình trạng xói mòn giác mạc tái phát.
- Viêm màng bồ đào và viêm nội nhãn – những tình trạng viêm nhiễm ở các cấu trúc sâu bên trong của mắt.
Các dạng viêm kết mạc do Gonorrhea, Chlamydia hoặc một số chủng Adenovirus đặc biệt nguy hiểm vì có thể trở nên nghiêm trọng, gây sẹo giác mạc và ảnh hưởng đến thị lực. Ở trẻ sơ sinh, viêm kết mạc là một dạng đặc biệt nghiêm trọng, cần được điều trị ngay lập tức để ngăn ngừa tổn thương mắt vĩnh viễn hoặc nguy cơ mù lòa.
Để lại thông tin để được tư vấn miễn phí và hưởng các ưu đãi
Đau mắt đỏ có thể gây biến chứng nghiêm trọng như viêm màng bồ đào.
Phương pháp điều trị đau mắt đỏ hiệu quả và đúng cách
Điều trị đau mắt đỏ cần kết hợp hai phương pháp chính: điều trị toàn diện theo nguyên nhân gây bệnh và điều trị tại chỗ để giảm triệu chứng, ngăn ngừa lây lan.
1. Điều trị toàn diện
Phương pháp điều trị đau mắt đỏ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Mỗi loại đau mắt đỏ cần có cách điều trị riêng biệt để đạt hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là 5 phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân gây bệnh:
- Điều trị đau mắt đỏ do virus: Bệnh thường tự khỏi sau 7 ngày đến 3 tuần mà không cần điều trị đặc hiệu. Việc điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng. Trong trường hợp nặng hoặc do virus Herpes, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt kháng virus như trifluridine.
- Điều trị đau mắt đỏ do vi khuẩn: Cần sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ, có thể là dạng nhỏ mắt, mỡ bôi hoặc thuốc uống. Thời gian điều trị tùy loại kháng sinh. Không nên tự ý ngưng thuốc để tránh kháng kháng sinh.
- Điều trị đau mắt đỏ do dị ứng: Việc tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng giúp cải thiện tình trạng. Thuốc kháng histamine (uống hoặc nhỏ mắt) và thuốc chống dị ứng sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng.
- Điều trị đau mắt đỏ do chất kích thích: Rửa mắt ngay lập tức bằng nước sạch trong ít nhất 5 phút để loại bỏ chất kích thích. Nếu là chất axit hoặc kiềm mạnh, cần rửa mắt ngay và gọi cấp cứu y tế.
Điều trị triệu chứng chung:
- Có thể sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol để giảm khó chịu
- Thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid (chống viêm mạnh) chỉ được sử dụng khi có chỉ định nghiêm ngặt của bác sĩ chuyên khoa mắt, vì lạm dụng có thể gây tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể
- Thuốc kháng sinh đường uống chỉ được chỉ định cho các trường hợp nặng hoặc có biến chứng
- Bệnh nhân cần kiên trì điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả
Cần thăm khám và điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ.
2. Điều trị tại vị trí đau mắt đỏ
Để giảm các triệu chứng đau mắt đỏ và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng, việc chăm sóc đúng cách tại vị trí mắt bị viêm là rất quan trọng. Dưới đây là 3 biện pháp điều trị hiệu quả:
- Vệ sinh mắt đúng cách: Rửa mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý Natriclorid 0,9% để loại bỏ ghèn và dịch tiết. Dùng gạc hoặc bông y tế sạch, ẩm để lau nhẹ nhàng dịch tiết, mỗi lần lau dùng miếng mới để tránh lây nhiễm chéo.
- Chườm mắt: Chườm lạnh giúp giảm sưng, nóng, rát và khó chịu, trong khi chườm ấm làm dịu cơn đau và hỗ trợ làm tan ghèn. Cần dùng riêng khăn cho mỗi bên mắt để tránh lây nhiễm chéo.
- Sử dụng nước mắt nhân tạo: Nước mắt nhân tạo giúp làm dịu triệu chứng khô, rát. Tránh đắp miếng che mắt vì môi trường tối – ẩm tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng hơn và hạn chế sử dụng thuốc nhỏ mắt không kê đơn, đặc biệt loại giảm đỏ mắt, để tránh kích ứng.
3. Một số lưu ý khi điều trị bệnh
Để điều trị hiệu quả và tránh lây nhiễm chéo, bệnh nhân cần tuân thủ một số lưu ý quan trọng trong suốt quá trình điều trị bệnh đau mắt đỏ. Dưới đây là 6 lưu ý để giúp quá trình hồi phục an toàn và hiệu quả:
- Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước và sau khi nhỏ thuốc hoặc chạm vào mắt để tránh lây nhiễm.
- Không tự ý mua thuốc: Tuyệt đối không mua thuốc, đặc biệt là các loại thuốc chứa kháng sinh hoặc corticoid, vì có thể không hiệu quả, làm bệnh nặng thêm hoặc gây biến chứng nguy hiểm. Cần tuân thủ đúng
- loại thuốc, liều lượng và tần suất mà bác sĩ đã chỉ định.
- Không dùng chung thuốc nhỏ mắt: Không sử dụng chung thuốc nhỏ mắt với bất kỳ ai để tránh lây nhiễm chéo.
- Ngừng đeo kính áp tròng: Ngừng đeo kính áp tròng ngay lập tức và chuyển sang đeo kính gọng trong suốt thời gian điều trị. Vứt bỏ kính áp tròng và hộp đựng đã sử dụng trong suốt quá trình bệnh.
- Không dụi mắt: Tránh dụi mắt vì có thể làm tổn thương niêm mạc mắt và tăng nguy cơ nhiễm trùng lan rộng.
- Nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng: Cần nghỉ ngơi đầy đủ và bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E để tăng cường sức đề kháng.
Tránh dụi mắt khi đau mắt đỏ để giảm nguy cơ nhiễm trùng và lây lan.
Khi nào bị đau mắt đỏ cần đến bác sĩ?
Cần đến cơ sở y tế chuyên khoa ngay lập tức nếu xuất hiện các triệu chứng nặng lên hoặc 7 dấu hiệu cảnh báo sau đây.
- Đau nhức dữ dội ở mắt cần khám ngay.
- Mờ mắt, giảm thị lực cần được đánh giá kỹ lưỡng.
- Sợ ánh sáng có thể do viêm giác mạc hoặc biến chứng khác.
- Cảm giác có vật lạ trong mắt không thuyên giảm.
- Tiết dịch vàng/xanh, mi mắt dính chặt sáng sớm.
- Triệu chứng không cải thiện sau vài ngày điều trị tại nhà, hoặc đỏ mắt không cải thiện sau 2 tuần.
- Sốt cao, ớn lạnh, đau mặt (hiếm nhưng nghiêm trọng).
Trẻ sơ sinh có dấu hiệu đau mắt đỏ cần thăm khám ngay để tránh tổn thương vĩnh viễn. Nếu đeo kính áp tròng và triệu chứng không cải thiện trong 12-24 giờ sau khi ngừng đeo, cần khám ngay để loại trừ nhiễm trùng nghiêm trọng.
Cách phòng ngừa đau mắt đỏ hiệu quả
Đau mắt đỏ là một căn bệnh dễ lây lan nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả nếu thực hiện đúng các biện pháp vệ sinh và bảo vệ bản thân. Dưới đây là 10 phương pháp phòng ngừa chính giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt sau khi chạm vào mắt hoặc vật dụng có thể bị nhiễm bẩn.
- Không đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
- Dùng riêng đồ dùng cá nhân: Không dùng chung khăn mặt, gối, kính mắt, đồ trang điểm, thuốc nhỏ mắt.
- Cách ly: Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, nghỉ học, nghỉ làm và hạn chế đi lại ở nơi đông người.
- Vệ sinh mắt, mũi, họng hằng ngày bằng nước muối sinh lý.
- Giặt đồ dùng cá nhân bằng nước nóng và xà phòng, thay khăn mặt và vỏ gối hàng ngày cho đến khi khỏi bệnh.
- Sát trùng không gian sống và đồ dùng bằng dung dịch sát khuẩn.
- Đeo kính râm khi ra ngoài.
- Tránh tác nhân gây dị ứng nếu đau mắt đỏ do dị ứng.
- Vứt bỏ đồ trang điểm, kính áp tròng và dung dịch/hộp đựng đã sử dụng trong thời gian bị bệnh.
Vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý giúp giữ sạch và phòng ngừa nhiễm trùng
Câu hỏi thường gặp
Bị đau mắt đỏ bao lâu thì khỏi?
Đau mắt đỏ thường khỏi sau 7-14 ngày tùy nguyên nhân. Đau mắt đỏ do virus có thể kéo dài đến 2-3 tuần, đau mắt đỏ kéo dài 2-5 ngày nếu không điều trị và tối đa 10 ngày khi dùng kháng sinh. Đau mắt đỏ do dị ứng kéo dài khi còn tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng.
Đau mắt đỏ kiêng gì?
Khi bị đau mắt đỏ không cần kiêng thực phẩm, nhưng cần chú ý một số điều trong sinh hoạt để tránh lây lan và hỗ trợ hồi phục. Kiêng dụi mắt, dùng chung đồ dùng cá nhân, đeo kính áp tròng và đi học, đi làm khi mắt còn chảy dịch để tránh lây lan cho người khác.
Đau mắt đỏ có lây không?
Có, đau mắt đỏ rất dễ lây. Bệnh có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với dịch mắt của người bệnh, qua tay, đồ dùng cá nhân như khăn mặt, gối, hoặc kính mắt. Đặc biệt, nếu người bệnh dụi mắt rồi chạm vào vật dụng chung, vi khuẩn hoặc virus sẽ dễ dàng lây sang người khác.
Đau mắt đỏ có tự khỏi không?
Có, đau mắt đỏ do virus thường tự khỏi sau 1-3 tuần mà không cần điều trị đặc hiệu, chỉ cần điều trị hỗ trợ triệu chứng. Các trường hợp vi khuẩn nhẹ cũng có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, vẫn nên đi khám để xác định nguyên nhân, loại trừ bệnh lý nghiêm trọng và được chỉ định thuốc hỗ trợ.
Bị đau mắt đỏ rồi có bị lại không?
Đau mắt đỏ có thể tái phát. Sau khi khỏi, cơ thể không tạo miễn dịch lâu dài, đặc biệt là với virus hoặc dị ứng. Viêm kết mạc do dị ứng dễ tái phát khi tiếp xúc với chất gây dị ứng, và tái nhiễm do vi khuẩn hoặc virus có thể xảy ra nếu không tuân thủ vệ sinh đúng cách, như không thay ga gối hoặc vứt bỏ đồ trang điểm cũ.
Đau mắt đỏ là bệnh lý nhãn khoa phổ biến có thể do nhiều nguyên nhân như virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra, với các triệu chứng đặc trưng như đỏ mắt, chảy dịch, ngứa và khó chịu. Mặc dù thường lành tính, bệnh có tính lây lan cao và có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, tuân thủ phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ, kết hợp với các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả và bảo vệ sức khỏe mắt của bạn cũng như cộng đồng.
Hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn – hệ thống bệnh viện chuyên khoa mắt ngoài công lập lớn nhất Việt Nam – là điểm đến tin cậy cho mọi nhu cầu chăm sóc và điều trị bệnh lý nhãn khoa. Với hơn 20 năm kinh nghiệm, đội ngũ bác sĩ, thạc sĩ, tiến sĩ nhãn khoa đầu ngành, cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu, Mắt Sài Gòn cam kết mang đến tiêu chuẩn điều trị chất lượng vàng và trải nghiệm khách hàng vượt trội. Đặc biệt, với hơn 700.000 ca phẫu thuật thành công, Mắt Sài Gòn tự hào sở hữu dải công nghệ phẫu thuật khúc xạ nhiều nhất Việt Nam. Tìm hiểu thêm về các phương pháp xóa cận tiên tiến tại https://uudai.matsaigon.com/.
Nguồn tham khảo
- Sức Khỏe Đời Sống. (2025, September 10). Đau mắt đỏ – Thuốc trị theo nguyên nhân và những biện pháp hỗ trợ không dùng thuốc. https://suckhoedoisong.vn/dau-mat-do-thuoc-tri-theo-nguyen-nhan-va-nhung-bien-phap-ho-tro-khong-dung-thuoc-169250909103933129.htm
- Sức Khỏe Đời Sống. (2023, September 29). Đau mắt đỏ lây qua đâu, bao lâu thì khỏi? https://suckhoedoisong.vn/dau-mat-do-lay-qua-dau-bao-lau-thi-khoi-169230929081429092.htm
- Sức Khỏe Đời Sống. (2023, September 19). Nhìn vào mắt người đau mắt đỏ có bị lây không? https://suckhoedoisong.vn/nhin-vao-mat-nguoi-dau-mat-do-co-bi-lay-khong-169230918184437326.htm
- Sức Khỏe Đời Sống. (2023, September 19). Nhìn vào mắt người đau mắt đỏ có bị lây không? https://suckhoedoisong.vn/nhin-vao-mat-nguoi-dau-mat-do-co-bi-lay-khong-169230918184437326.htm
- Gatta, F., & Gopal, A. (2024, April 9). Pink eye: What you should know. WebMD. https://www.webmd.com/eye-health/eye-health-conjunctivitis
- Cleveland Clinic. (2025). Pink eye (conjunctivitis). https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/pink-eye-conjunctivitis
- Mayo Clinic Staff. (n.d.). Pink eye (conjunctivitis). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pink-eye/symptoms-causes/syc-20376355
