Mắt đỏ là tình trạng phổ biến, xảy ra khi các mạch máu trong kết mạc bị giãn nở. Nguyên nhân có thể do mệt mỏi, thiếu ngủ, dị ứng, khói bụi, hoặc sử dụng thiết bị điện tử quá lâu. Một số trường hợp, mắt đỏ còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng như viêm kết mạc, viêm giác mạc, glôcôm cấp hay viêm màng bồ đào.
Triệu chứng thường đi kèm gồm ngứa rát, chảy nước mắt, sợ ánh sáng hoặc cảm giác có dị vật trong mắt. Để khắc phục, bạn có thể nhỏ nước mắt nhân tạo không chất bảo quản (hoặc nước muối sinh lý 0.9% nhưng chỉ dùng trong trường hợp nhẹ, cấp tính), nghỉ ngơi, tránh dụi mắt và hạn chế tiếp xúc với khói bụi. Nếu tình trạng kéo dài, cần đi khám chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm, cách chăm sóc và phòng ngừa mắt bị đỏ, nhằm bảo vệ đôi mắt luôn khỏe mạnh và sáng rõ.
Mắt bị đỏ dấu hiệu bệnh gì? Cách khắc phục an toàn và hiệu quả
Mắt bị đỏ là gì?
Mắt đỏ là tình trạng lòng trắng mắt chuyển sang màu hồng hoặc đỏ do các mạch máu nhỏ trên kết mạc bị giãn nở hoặc vỡ ra. Mắt đỏ có 2 cơ chế chính bao gồm xung huyết kết mạc (Congestion) do giãn mạch máu nhỏ và Xuất huyết dưới kết mạc (Subconjunctival Hemorrhage) do vỡ mạch máu. Nguyên nhân có thể do kích ứng, nhiễm trùng, dị ứng hoặc tác động từ các bệnh lý khiến mạch máu nổi rõ, tạo nên vẻ ngoài đỏ ngầu đặc trưng.
Nhiều người thường nhầm mắt đỏ với đau mắt đỏ (viêm kết mạc), nhưng thực tế nguyên nhân rất đa dạng. Một số trường hợp chỉ là phản ứng sinh lý nhẹ và tự khỏi, trong khi những trường hợp khác có thể tiềm ẩn nguy cơ tổn hại thị lực nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh.
Nhiều người thường nhầm mắt đỏ với đau mắt đỏ (viêm kết mạc), nhưng thực tế nguyên nhân rất đa dạng
Nguyên nhân gây đỏ mắt thường gặp
Mắt đỏ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những tác động môi trường đơn giản đến các vấn đề sức khỏe phức tạp hơn. Dưới đây là 7 nguyên nhân phổ biến nhất:
- Khô mắt: Tình trạng này xảy ra khi mắt không tiết ra đủ nước mắt hoặc chất lượng nước mắt kém, dẫn đến mắt đỏ, ngứa và chảy nước mắt bù trừ. Khô mắt là một trong những vấn đề mắt phổ biến nhất, đặc biệt hay gặp ở phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh.
- Dị ứng: Phản ứng với các chất trong không khí như phấn hoa, lông động vật, bụi hoặc do thuốc có thể gây mắt đỏ ngầu, ngứa và chảy nước mắt.
- Đeo kính áp tròng: Đeo kính áp tròng quá lâu, vệ sinh không đúng cách hoặc để kính ngăn cản oxy đến mắt đều có thể gây kích ứng, dẫn đến tình trạng đỏ và ngứa mắt.
- Thiếu ngủ và uống rượu: Mắt mệt mỏi do thiếu ngủ hoặc do cồn làm giãn các mạch máu nhỏ trong mắt, khiến chúng trở nên đỏ và dễ nhìn thấy.
- Kích ứng từ môi trường: Tiếp xúc với khói, bụi, nước mưa hay mồ hôi chảy vào mắt đều có thể gây kích ứng tạm thời.
- Nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn: Các tác nhân gây bệnh có thể tấn công kết mạc hoặc giác mạc, gây viêm, đỏ và chảy dịch bất thường.
- Chấn thương mắt: Va đập, dị vật hay trầy xước bề mặt giác mạc có thể khiến mắt đỏ, đau rát và nhạy cảm với ánh sáng.
Mắt mệt mỏi do thiếu ngủ hoặc do cồn làm giãn các mạch máu nhỏ trong mắt, khiến chúng trở nên đỏ và dễ nhìn thấy
Triệu chứng đi kèm khi mắt bị đỏ
Mắt đỏ không chỉ là dấu hiệu đơn lẻ mà còn có thể đi kèm nhiều triệu chứng khác. Dưới đây là 6 biểu hiện thường gặp giúp bạn nhận biết mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra tình trạng này để kịp thời xử lý.
- Đau nhói, sợ ánh sáng: Có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng như viêm loét giác mạc hoặc glôcôm cấp, cần đi khám ngay.
- Ngứa và khô: Thường ít nguy hiểm, thường gặp ở người bị khô mắt hoặc dị ứng.
- Thay đổi thị lực: Nhìn mờ, đau đầu, buồn nôn hoặc thấy quầng sáng quanh đèn là cảnh báo glôcôm cấp.
- Chảy mủ hoặc dịch vàng/xanh: Đây thường là dấu hiệu của nhiễm trùng vi khuẩn cần điều trị bằng kháng sinh.
- Cảm giác có dị vật: Xảy ra khi mắt khô, bị viêm loét giác mạc hoặc có vật thể nhỏ lọt vào.
- Ngứa, cộm và chảy nước mắt: Thường liên quan đến viêm kết mạc dị ứng hoặc kích ứng do môi trường.
Đau nhói, sợ ánh sáng có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng như viêm loét giác mạc hoặc glôcôm cấp
Mắt bị đỏ là dấu hiệu của bệnh gì?
Mắt đỏ không chỉ là triệu chứng đơn thuần mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo 8 bệnh lý nhãn khoa khác nhau. Một số trường hợp có thể tự khỏi, nhưng cũng có bệnh cần can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng ảnh hưởng đến thị lực.
Đau mắt đỏ
Đau mắt đỏ (viêm kết mạc) là tình trạng viêm bề mặt mắt do nhiễm trùng hoặc kích ứng. Phần lớn trường hợp do virus gây ra, nhưng cũng có thể xuất phát từ vi khuẩn hoặc dị ứng. Người bệnh thường có các triệu chứng như mắt đỏ rực, ngứa, sưng, chảy nước mắt và xuất hiện ghèn.
Bệnh lây lan rất nhanh qua tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt trong môi trường đông người. Đa số các trường hợp do virus sẽ tự khỏi sau vài ngày, còn viêm kết mạc do vi khuẩn cần được điều trị bằng thuốc nhỏ mắt kháng sinh theo hướng dẫn của bác sĩ.
Đau mắt đỏ (viêm kết mạc) là tình trạng viêm bề mặt mắt do nhiễm trùng hoặc kích ứng
Đau mắt hột
Đau mắt hột là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra, được xem là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng tránh trên toàn thế giới. Bệnh thường xuất hiện ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém và lây lan qua tiếp xúc với dịch tiết từ mắt, mũi người bệnh hoặc qua ruồi truyền bệnh.
Triệu chứng ban đầu gồm ngứa, đỏ, kích ứng nhẹ và có dịch tiết ở mắt. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành mãn tính, gây sẹo giác mạc và làm lông mi quặm vào trong, dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.
Đau mắt hột là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra
Mụn lẹo gây sưng đỏ mí mắt
Mụn lẹo là khối u nhỏ màu đỏ, đau, thường xuất hiện ở bờ mi hoặc bên trong mí mắt do vi khuẩn gây nhiễm trùng tuyến dầu bị tắc nghẽn. Tình trạng này khiến mí mắt sưng, đỏ, ngứa và có cảm giác như có vật lạ trong mắt, gây khó chịu cho người bệnh.
Phần lớn mụn lẹo sẽ tự biến mất trong vòng một tuần nếu được chăm sóc đúng cách, như chườm ấm và giữ vệ sinh mắt sạch sẽ. Tuy nhiên, nếu mụn lan rộng, đau nhiều hoặc không khỏi sau một tuần, cần đến bác sĩ để được điều trị, tránh nguy cơ nhiễm trùng lan sang các vùng xung quanh.
Mụn lẹo là khối u nhỏ màu đỏ, đau, thường xuất hiện ở bờ mi hoặc bên trong mí mắt
Viêm màng bồ đào
Viêm màng bồ đào là tình trạng viêm ở lớp giữa của nhãn cầu, bao gồm mống mắt, thể mi và hắc mạc. Nguyên nhân có thể đến từ nhiễm trùng, chấn thương hoặc các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp và lupus ban đỏ. Người bệnh thường có biểu hiện đỏ mắt, đau từ mức độ vừa đến nặng, sợ ánh sáng và nhìn mờ.
Bệnh có thể khởi phát đột ngột hoặc tiến triển từ từ, ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt. Việc điều trị cần thực hiện sớm bằng thuốc kháng viêm, thuốc giãn đồng tử hoặc kháng sinh theo chỉ định bác sĩ để ngăn ngừa biến chứng nặng như tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể hay mất thị lực vĩnh viễn.
Viêm màng bồ đào thường có biểu hiện đỏ mắt, đau từ mức độ vừa đến nặng, sợ ánh sáng và nhìn mờ
Bệnh glôcôm
Glôcôm là nhóm bệnh gây tổn thương dây thần kinh thị giác, thường liên quan đến tình trạng tăng nhãn áp – áp suất bên trong mắt cao bất thường. Dạng phổ biến nhất là glôcôm góc mở, tiến triển âm thầm không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nên còn được gọi là “kẻ trộm thị lực thầm lặng”, khiến người bệnh mất dần thị lực mà không nhận ra.
Ngược lại, glôcôm góc đóng cấp tính gây đỏ và đau mắt dữ dội, đau đầu, buồn nôn và giảm thị lực đột ngột đây là tình trạng cấp cứu nhãn khoa. Mất thị lực do glôcôm là vĩnh viễn và không thể phục hồi, vì vậy cần khám mắt định kỳ và điều trị sớm để kiểm soát nhãn áp, bảo vệ dây thần kinh thị giác.
Mất thị lực do glôcôm là vĩnh viễn và không thể phục hồi
Viêm bờ mi mắt
Viêm bờ mi là tình trạng viêm xảy ra ở rìa mí mắt, khiến mắt đỏ, sưng và đau, thường xuất hiện các vảy nhỏ như gàu bám quanh gốc lông mi. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn phát triển quá mức, rối loạn tuyến tiết dầu (tuyến meibomian) hoặc do ký sinh trùng Demodex trên lông mi gây kích ứng.
Để lại thông tin để được tư vấn miễn phí và hưởng các ưu đãi
Bệnh thường có tính chất mãn tính và dễ tái phát, gây cảm giác rát, ngứa, như có cát trong mắt, mí sưng đỏ và tiết dịch. Việc vệ sinh mi mắt hàng ngày bằng khăn ấm hoặc dung dịch chuyên dụng là cách hiệu quả giúp giảm triệu chứng và ngăn bệnh tái phát.
Vệ sinh mi mắt hàng ngày bằng khăn ấm là cách hiệu quả giúp giảm triệu chứng viêm bờ mi mắt
Xuất huyết dưới kết mạc
Xuất huyết dưới kết mạc xảy ra khi một mạch máu nhỏ trong lòng trắng mắt bị vỡ, tạo nên mảng đỏ tươi nổi bật trên bề mặt mắt. Dù trông đáng sợ, tình trạng này thường không gây đau và tự khỏi sau vài ngày đến hai tuần khi máu được cơ thể hấp thu.
Nguyên nhân phổ biến là áp lực tăng đột ngột do ho, hắt hơi, rặn mạnh hoặc chấn thương nhẹ. Người bị tăng huyết áp, đang dùng thuốc chống đông hoặc tiểu đường dễ gặp phải hơn. Thông thường không cần điều trị, trừ khi xuất huyết tái phát nhiều lần – khi đó nên khám bác sĩ để kiểm tra nguyên nhân tiềm ẩn.
Xuất huyết dưới kết mạc xảy ra khi một mạch máu nhỏ trong lòng trắng mắt bị vỡ, tạo nên mảng đỏ tươi nổi bật trên bề mặt mắt
Tăng nhãn áp cấp gây đỏ mắt
Glôcôm góc đóng cấp tính là dạng tăng nhãn áp nguy hiểm xảy ra khi mống mắt chặn hoàn toàn đường thoát thủy dịch, làm áp lực trong mắt tăng đột ngột. Người bệnh thường có các dấu hiệu như mắt đỏ, đau dữ dội, nhìn mờ, đau đầu kèm buồn nôn hoặc nôn, và thấy quầng sáng hay cầu vồng quanh nguồn sáng.
Đây là tình trạng cấp cứu nhãn khoa cần được can thiệp trong vài giờ đầu để tránh tổn thương không hồi phục cho dây thần kinh thị giác và ngăn nguy cơ mù lòa. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng này, hãy đến ngay cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Glôcôm góc đóng cấp tính là dạng tăng nhãn áp nguy hiểm xảy ra khi mống mắt chặn hoàn toàn đường thoát thủy dịch
Cách khắc phục tình trạng mắt đỏ tại nhà
Đối với các trường hợp mắt đỏ nhẹ không kèm theo triệu chứng nghiêm trọng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà để làm giảm tình trạng khó chịu. Dưới đây là 4 cách đơn giản và an toàn giúp giảm triệu chứng mắt đỏ hiệu quả.
Chườm nước ấm
Chườm ấm là phương pháp được khuyên dùng để làm dịu các tình trạng như mụn lẹo hoặc viêm bờ mi. Nhiệt độ ấm giúp làm mềm các tuyến dầu bị tắc nghẽn, tăng lưu thông máu và giảm sưng đau. Bạn có thể sử dụng khăn sạch nhúng nước ấm, vắt nhẹ và đặt lên mí mắt nhắm lại trong 5-10 phút, lặp lại 3-4 lần mỗi ngày.
Chườm ấm là phương pháp được khuyên dùng để làm dịu các tình trạng như mụn lẹo hoặc viêm bờ mi
Chườm lạnh giúp giảm sưng
Sử dụng chườm lạnh (cool compress) là một trong những cách điều trị phổ biến cho các trường hợp mắt đỏ nhẹ, giúp giảm sưng và đỏ do dị ứng hoặc kích ứng. Nhiệt độ lạnh giúp co mạch máu, làm giảm viêm và cảm giác ngứa. Bọc đá lạnh hoặc túi gel mát trong khăn mềm, đặt nhẹ lên mắt trong 10-15 phút để cảm thấy dễ chịu hơn.
Chườm lạnh giúp giúp co mạch máu, làm giảm viêm và cảm giác ngứa
Không sử dụng kính áp tròng
Nếu mắt đang đỏ hoặc kích ứng, bạn nên tạm ngừng đeo kính áp tròng và chuyển sang kính gọng cho đến khi mắt hồi phục hoàn toàn. Giảm thời gian đeo kính áp tròng mỗi ngày để mắt được nghỉ ngơi và nhận đủ oxy. Tuyệt đối không đeo kính áp tròng đi ngủ vì điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng.
Tháo kính áp tròng ngay lập tức nếu mắt đau hoặc không thấy dễ chịu hơn sau khi tháo kính. Áp dụng vệ sinh kính áp tròng đúng cách, rửa tay sạch sẽ trước khi đeo/tháo kính và thay dung dịch ngâm kính hàng ngày để tránh nguy cơ nhiễm trùng.
Tháo kính áp tròng ngay lập tức nếu mắt đau hoặc không thấy dễ chịu hơn sau khi tháo kính
Ăn uống đủ chất để tăng sức khỏe mắt
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe mắt và tăng cường khả năng chống lại các tình trạng viêm nhiễm. Ăn chế độ ăn giàu trái cây và rau quả tươi cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa cần thiết.
Bổ sung các loại rau lá xanh đậm như rau bina, cải xoăn và cải xanh vì chúng giàu vitamin A, C, E và khoáng chất cần thiết cho mắt. Đồng thời, ăn các loại cá giàu axit béo omega-3 như cá hồi, cá ngừ và cá thu để hỗ trợ sức khỏe mắt, giảm viêm và cải thiện chất lượng nước mắt.
Ăn chế độ ăn giàu trái cây và rau quả tươi cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa cần thiết
Cách phòng ngừa đỏ mắt tái phát
Để bảo vệ đôi mắt khỏi tình trạng đỏ tái phát, bạn cần duy trì 5 thói quen chăm sóc hàng ngày. Những biện pháp đơn giản này giúp ngăn ngừa kích ứng, giảm nguy cơ nhiễm trùng và giữ cho mắt luôn khỏe mạnh.
- Vệ sinh tay đúng cách: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, tránh dụi hoặc chạm vào mắt bằng tay chưa rửa để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
- Giảm căng thẳng cho mắt: Hạn chế thời gian nhìn màn hình máy tính, điện thoại và áp dụng quy tắc 20-20-20 (cứ mỗi 20 phút làm việc, hãy nhìn đi chỗ khác cách khoảng 6 mét trong 20 giây) để mắt được nghỉ ngơi.
- Bảo vệ mắt khỏi tác nhân bên ngoài: Đeo kính râm có khả năng chặn 99-100% tia UV khi ra ngoài trời và đeo kính bảo hộ khi làm việc trong môi trường có bụi, hóa chất hoặc chơi thể thao.
- Tránh dị nguyên và kích ứng: Tránh xa khói thuốc, bụi, phấn hoa và các chất gây dị ứng khác bằng cách sử dụng máy lọc không khí hoặc đóng cửa sổ vào mùa phấn hoa cao điểm.
- Duy trì sức khỏe tổng thể: Duy trì cân nặng khỏe mạnh, kiểm soát tốt lượng đường trong máu (đặc biệt quan trọng với người tiểu đường) để phòng ngừa các biến chứng về mắt, và bỏ thuốc lá vì hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý về mắt.
Đeo kính râm có khả năng chặn 99-100% tia UV khi ra ngoài trời
Khi nào mắt bị đỏ cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù nhiều trường hợp mắt đỏ có thể tự khỏi với chăm sóc tại nhà, nhưng nếu xuất hiện 8 dấu hiệu cảnh báo dưới đây, bạn nên đi khám bác sĩ nhãn khoa ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng.
- Đỏ mắt không cải thiện: Tình trạng không giảm sau 1–2 ngày dù đã chăm sóc đúng cách.
- Đau nhức mắt: Đau sâu trong mắt hoặc tăng khi tiếp xúc ánh sáng là dấu hiệu nguy hiểm.
- Thay đổi thị lực: Nhìn mờ, giảm thị lực hoặc cảm giác nhìn kém hơn bình thường.
- Nhạy cảm với ánh sáng: Khó mở mắt khi ở nơi sáng, kèm chói hoặc chảy nước mắt.
- Chảy dịch bất thường: Mắt tiết dịch màu vàng hoặc xanh, gợi ý nhiễm trùng do vi khuẩn.
- Cảm giác có dị vật: Cảm thấy như có vật thể lạ trong mắt, dù đã cố gắng loại bỏ.
- Kèm đau đầu hoặc buồn nôn: Đau đầu dữ dội, nôn ói, nhìn thấy quầng sáng quanh đèn – dấu hiệu điển hình của glôcôm cấp.
- Tiền sử chấn thương hoặc dùng thuốc: Bị chấn thương đầu gần đây hoặc đang dùng thuốc làm loãng máu.
Nếu xuất hiện 8 dấu hiệu cảnh báo trên, bạn nên đi khám bác sĩ nhãn khoa ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng
Mắt đỏ là dấu hiệu thường gặp nhưng có thể phản ánh nhiều vấn đề khác nhau về sức khỏe mắt. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm các biểu hiện bất thường và chủ động chăm sóc mắt đúng cách sẽ giúp bạn duy trì đôi mắt khỏe mạnh, hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn là hệ thống bệnh viện chuyên khoa mắt ngoài công lập lớn nhất Việt Nam, luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi nhu cầu chăm sóc và điều trị bệnh lý nhãn khoa. Với đội ngũ bác sĩ, thạc sĩ, tiến sĩ nhãn khoa đầu ngành giàu kinh nghiệm, tiêu chuẩn điều trị chất lượng vàng và trải nghiệm khách hàng vượt trội, Mắt Sài Gòn tự hào là điểm đến tin cậy cho sức khỏe thị lực của bạn. Đặc biệt, chúng tôi sở hữu dải công nghệ phẫu thuật khúc xạ đa dạng và hiện đại nhất Việt Nam. Tìm hiểu thêm về các phương pháp xóa cận tiên tiến tại https://uudai.matsaigon.com/
Tài liệu tham khảo
- Hằng, N. T. (2025, January 2). Mắt đỏ cảnh báo mắc bệnh gì, có phòng ngừa được không? Sức Khỏe Đời Sống. https://suckhoedoisong.vn/mat-do-canh-bao-mac-benh-gi-co-phong-ngua-duoc-khong-169241229201848449.htm
- Đại, V. (2016, December 5). Mắt bị đỏ, khi nào cần đi khám? Sức Khỏe Đời Sống. https://suckhoedoisong.vn/mat-bi-do-khi-nao-can-di-kham-169125536.htm
- Canning, K. (2025, May 4). Why are your eyes bloodshot? 12 causes and treatment. Health. https://www.health.com/condition/eye-health/red-eyes-bloodshot
- Common causes of red eyes. (n.d.). Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/316179
