Nội dung bài viết

Mắt lồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mắt lồi là hiện tượng nhãn cầu nhô ra phía trước khỏi hốc mắt bất thường, gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về thị lực. Tình trạng này xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ bệnh lý tuyến giáp đến các khối u trong hốc mắt. Triệu chứng điển hình bao gồm mắt nhô ra, sưng mi, nhìn đôi và giảm thị lực.

Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện chức năng thị giác lên đến 82% các trường hợp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin toàn diện về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiện đại cho tình trạng mắt lồi, giúp quý bệnh nhân hiểu rõ hơn về bệnh lý này và tìm ra hướng điều trị phù hợp.

Mắt lồi:Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mắt lồi là gì?

Mắt lồi (hay lồi nhãn cầu) là tình trạng khi nhãn cầu bị đẩy về phía trước, ra khỏi vị trí bình thường trong hốc mắt. Điều này xảy ra do thể tích các mô bên trong hốc mắt tăng lên, trong khi phần xương bao quanh hốc mắt không thể giãn nở để tạo không gian thêm. Ở Việt Nam, độ lồi bình thường của mắt là khoảng 12mm; nếu vượt quá mức này thì được xem là mắt lồi bất thường.

Mắt lồi được chia thành hai dạng bao gồm lồi hai bên và lồi một bên. Trong đó, lồi một bên hiếm gặp hơn nhưng thường là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng, cần được thăm khám và chẩn đoán sớm để xác định nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp.

Mắt lồi là hiện tượng nhãn cầu nhô ra phía trước khỏi hốc mắt

Nguyên nhân gây ra tình trạng mắt lồi

Mắt lồi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, được chia thành hai nhóm lớn là nguyên nhân phổ biến nhất (liên quan tuyến giáp) và các nguyên nhân khác. Trong đó, bệnh lý mắt do tuyến giáp chiếm tỷ lệ cao nhất ở người lớn, còn ở trẻ em thường gặp hơn trong các bệnh lý viêm hoặc u hốc mắt.

Nguyên nhân phổ biến nhất (bệnh lý mắt liên quan đến tuyến giáp)

Bệnh lý mắt liên quan đến tuyến giáp là nguyên nhân thường gặp nhất gây lồi mắt hai bên, đặc biệt ở người trưởng thành. Nguyên nhân là do rối loạn miễn dịch trong cường giáp (Basedow/Graves), khiến các mô và cơ quanh hốc mắt bị viêm, sưng phù và phì đại, đẩy nhãn cầu ra phía trước.
Trong TED, mức độ lồi mắt có thể từ nhẹ đến nặng, kèm theo các triệu chứng như khô rát, đỏ mắt, nhìn đôi hoặc không nhắm kín mắt. Việc kiểm soát bệnh tuyến giáp là yếu tố then chốt để cải thiện tình trạng này.

Bệnh lý tuyến giáp tự miễn gây cường giáp và có biến chứng ở mắt

Một số nguyên nhân khác

Ngoài bệnh lý tuyến giáp, mắt lồi còn có thể do 5 nguyên nhân khác như u hốc mắt, viêm, chấn thương hoặc dị dạng mạch máu, bao gồm:

U hốc mắt: U lành hoặc ác tính (u di căn, u cơ vân, u thần kinh thị giác, nang bì, u máu bẩm sinh) làm chiếm chỗ trong hốc mắt, đẩy nhãn cầu ra trước.
Viêm hốc mắt (viêm mô tế bào quanh hốc mắt, áp xe dưới màng xương): Thường do nhiễm khuẩn từ xoang hoặc chấn thương, gây sưng nề cấp tính, đau và lồi mắt.
Chấn thương vùng mắt hoặc đầu mặt: Có thể gây tràn khí hốc mắt, rò động mạch cảnh – xoang hang hoặc tụ máu làm tăng áp lực đẩy nhãn cầu ra ngoài.
Dị dạng hoặc rối loạn mạch máu: Thông động – tĩnh mạch xoang hang, rối loạn phát triển mạch trong hốc mắt gây sung huyết và phồng lồi nhãn cầu.
Nguyên nhân bẩm sinh ở trẻ nhỏ: U nguyên bào thần kinh, bạch cầu, hoặc chấn thương trong quá trình sinh nở cũng có thể làm lồi mắt bẩm sinh.

U hốc mắt có thể phát triển ở bất cứ đâu trong hốc mắt

Triệu chứng của mắt lồi

Triệu chứng mắt lồi bao gồm mắt nhô ra phía trước, có thể được đo chính xác bằng thiết bị exophthalmometer. Ngoài ra, người bệnh thường có sưng mi mắt và vùng quanh hốc mắt, có thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai bên.
Các biểu hiện kèm theo gồm co kéo mi trên, khiến tròng trắng phía trên mống mắt lộ rõ; hạn chế vận nhãn, làm khó nhìn lên hoặc sang bên và dấu hiệu von Graefe, khi mi trên di chuyển chậm trễ lúc mắt nhìn xuống.
Các triệu chứng quan trọng khác bao gồm:

Nhìn đôi (diplopia) do hạn chế vận động các cơ mắt
Đỏ mắt do giãn mạch kết mạc, có thể dẫn đến keratitis do lộ
Liệt vận nhãn thường gặp trong nhiễm trùng, viêm hoặc u ác tính
Giảm thị lực
Lộ màu trắng củng mắt phía dưới mống mắt
Đau mắt thường gặp trong nhiễm trùng như viêm hốc mắt
Lồi mắt tạm thời khi rặn có thể do giãn tĩnh mạch hốc mắt

Tình trạng song thị ở mắt lồi, bệnh nhân thấy một vật thành hai hình chồng chéo nhau

Điều trị của mắt lồi

Điều trị mắt lồi phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh lý. Các phương pháp điều trị hiện đại bao gồm sử dụng thuốc, xạ trị và phẫu thuật chuyên khoa. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm để đạt hiệu quả tối ưu và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Thuốc Corticosteroid

Corticosteroid là nhóm thuốc thường được chỉ định trong điều trị bệnh Graves, khi phản ứng viêm và tự miễn gây tổn thương mô hốc mắt. Thuốc có thể được dùng dưới dạng uống hoặc tiêm truyền tĩnh mạch, tùy mức độ nghiêm trọng của bệnh. Phác đồ này giúp giảm viêm, phù nề và ứ trệ trong hốc mắt hiệu quả.
Tuy nhiên, người bệnh cần thông báo với bác sĩ nếu có tiền sử bệnh lý đường tiêu hóa, vì corticosteroid có thể gây nhiều tác dụng phụ, đặc biệt ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và xương.

Để lại thông tin để được tư vấn miễn phí và hưởng các ưu đãi

Họ và tên *

Dịch vụ cần tư vấn *

Số điện thoại *

Sử dụng thuốc Corticosteroid điều trị mắt lồi

Sử dụng Corticosteroid bằng đường uống và tiêm tĩnh mạch để điều trị bệnh mức độ trung bình đến nặng

Xạ trị

Xạ trị mắt lồi đạt hiệu quả cao nhất khi được thực hiện sớm, trước khi mô hốc mắt bị xơ hóa hoặc hình thành sẹo, giúp hạn chế tổn thương lâu dài và cải thiện khả năng hồi phục. Tuy nhiên, phương pháp này không được áp dụng cho bệnh nhân đái tháo đường, vì có thể làm tình trạng bệnh võng mạc đái tháo đường trở nên nghiêm trọng hơn.

Xạ trị chỉ có hiệu quả trong giai đoạn đầu của bệnh, khi các tổ chức hốc mắt chưa hình thành sẹo

Phẫu thuật

Phẫu thuật mắt lồi được chỉ định khi các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại kết quả như mong đợi. Mục tiêu chính là loại bỏ các mô bất thường, khối u hoặc tổn thương ác tính khi có chỉ định phù hợp. Bác sĩ có thể mở rộng hốc mắt để giảm áp lực và điều chỉnh cơ vận nhãn nhằm bảo vệ cũng như cải thiện thị lực trong các trường hợp nghiêm trọng. Các loại phẫu thuật chuyên khoa bao gồm khâu cò mi mắt để nâng mi mắt, giảm độ hở của mi mắt, và phẫu thuật chỉnh hình để giảm co rút cơ vận nhãn.

Phẫu thuật được áp dụng khi các phương pháp điều trị nội khoa khác không có hiệu quả mong muốn

Cách phòng ngừa mắt lồi

Để phòng ngừa mắt lồi, bạn không nên sử dụng hút thuốc là và khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh khi còn ở giai đoạn đầu, dễ điều trị. 5 biện pháp phòng ngừa hiệu quả khác bao gồm:

Đeo kính đúng cách và thường xuyên kéo kính lên vừa tầm mắt khi kính bị trễ xuống thấp
Không sử dụng kính sai độ vì có thể làm mắt mỏi và phải căng ra
Tránh phụ thuộc quá nhiều vào kính khiến mắt ngày càng trở nên nặng hơn
Hạn chế học tập và làm việc quá lâu trong môi trường thiếu ánh sáng khi đã bị lồi mắt
Duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát tốt các bệnh lý nền
Thực hiện các bài tập mắt phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ

Hướng dẫn các biện pháp giúp ngừa mắt lồi

Bỏ thuốc lá là biện pháp quan trọng nhất trong phòng ngừa và ngăn chặn tiến triển bệnh mắt tuyến giáp

Các câu hỏi thường gặp về mắt lồi

Mắt lồi có chữa khỏi hoàn toàn không?

Mắt lồi có thể hồi phục hoàn toàn tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh. Khoảng 30% người bệnh cải thiện rõ sau phẫu thuật, đặc biệt ở giai đoạn nhẹ và trung bình. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp tăng khả năng phục hồi, hạn chế biến chứng và giảm nguy cơ di chứng như nhìn đôi hoặc giảm thị lực nhẹ.

Bệnh mắt lồi có nguy hiểm không?

Bệnh mắt lồi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm loét giác mạc, tăng nhãn áp, lác mắt, giảm thị lực và mù lòa vĩnh viễn. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và thị lực. Vì vậy, việc thăm khám sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng.

Khi nào mắt lồi cần đi khám bác sĩ?

Độ lồi mắt trên 12mm cần được theo dõi và điều trị sớm để tránh biến chứng nguy hiểm. Với mức độ 3 (20–23mm) hoặc mức độ 4 (trên 24mm), người bệnh nên đến cơ sở chuyên khoa ngay để được can thiệp kịp thời. Nếu có dấu hiệu đau, đỏ, nhìn đôi hoặc giảm thị lực, cần thăm khám ngay để ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn.

Mắt lồi là bệnh lý nghiêm trọng có thể gây ảnh hưởng lớn đến thị lực và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiện đại giúp quý bệnh nhân có những quyết định đúng đắn trong việc chăm sóc sức khỏe mắt một cách toàn diện.

Hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn – cơ sở y tế chuyên khoa mắt lớn nhất Việt Nam, là điểm đến tin cậy cho mọi nhu cầu chăm sóc và điều trị bệnh lý nhãn khoa. Với đội ngũ chuyên môn cao giàu kinh nghiệm, tiêu chuẩn điều trị chất lượng vàng và trải nghiệm khách hàng vượt trội, chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ tốt nhất cho quý bệnh nhân. Mắt Sài Gòn còn tự hào sở hữu dải công nghệ phẫu thuật khúc xạ nhiều nhất Việt Nam. Tìm hiểu thêm về các phương pháp xóa cận tiên tiến tại https://uudai.matsaigon.com/

Tài liệu tham khảo